بلاك چين

مقامات بلندپايه دولتي در برخي از كشورها، به طور ويژه در چين و روسيه، اظهار داشته اند كه كشور آن ها به زودي يك ارز رمزنگاري شده ي ملي صادر خواهد كرد. بيشتر مردم در دنياي ارزهاي رمزنگاري شده، سردرگم شده اند.

چه اتفاقي براي ارزهاي رمزنگاري شده ملي خواهد افتاد؟
دليل اصلي به وجود آمدن بيت كوين– ارز رمزنگاري شده ي اصلي- ايجاد ارزي آزاد و عاري از دخالت هاي دولت ها بوده است چرا كه ارزهاي فيات(پول هاي كاغذي) توسط دولت ها دچار تورم و مشكلات متعددي مي شوند.چين، اروپا و ايالات متحده هر كدام عرضه ي پول خودشان را از سال 2008 دوبرابر يا سه برابر كردند كه اين سياست به نام “تسهيل كمي” (quantitative easing) شناخته مي شود. در ارتباط با سازگار كردن زيان هاي بانك ها با جامعه از ركود اقتصادي سال 2008، اين كار، بدون هيچ واكنش سياسي، به مراتب بيشتر از رشد واقعي اقتصاد، بوده است.
قرار است طلا، ارزي باشد كه دولت ها نتوانند در آن تورم ايجاد كنند، اما به دليل اين كه طلا، حجيم و قابل تشخيص است، دولت ها همچنان مي توانند در حمل و نقل آن مداخله كنند يا تمام آن را يكجا خريداري كنند، پس عملاً سودمندي اين ارز رد مي شود. (طلا مشكلات ديگري نيز دارد كه بيت كوين آن ها را حل كرده است).
اما آيا يك دولت بر ارز رمزنگاري شده كنترل دارد؟ كمي ضد و نقيض به نظر مي رسد. اين كار، مشابه چيست؟اگر آن ها(دولت ها) بتوانند مانند فيات در ارز رمزنگاري شده نيز تورم ايجاد كنند پس سودمندي اين ارز در چيست؟شما براي پرداخت هاي الكترونيكي نيازي به ارز رمزنگاري شده نداريد، ما هم اكنون مشابه آن را در پي پال(Paypal) و علي پي(Alipay) داريم.
چند نكته در اين باره وجود دارد. بيت كوين، فقط يك ارز ديجيتالي توزيع شده ي محفاظت شده از تورم نيست. (بيت كوين نيز دچار تورم مي شود اما بنابر يك فرمول رياضي كه قابل پيش بيني است، اما نه در زمان دوره هاي انتخاباتي).چه اتفاقي براي ارزهاي رمزنگاري شده ملي خواهد افتاد؟بيت كوين، به همراه ديگر ارزهاي رمزنگاري شده، فناوري است كه شفافيت و ويژگي هاي اساسي نظير كيف پول هاي چند امضايي(multi signature) و قراردادهاي هوشمند خودكار(smart contracts)، از جمله توكنيزاسيون(tokenization)(راهكاري امنيتي در پرداخت هاي موبايلي كه اطلاعات حساس كارت با توكن در پيام تراكنش جايگزين مي شود) را فراهم مي آورد.
هيچ يك از اين ويژگي ها، جزء ويژگي ارزهاي فيات امروزي نيستند، هرچند كه شما مي توانيد آن را با ساختمان هايي پر از افراد مختلف، وكلا و بروكراسي هاي رايج، به صورت جعلي به دست آوريد. دقيقاً به دليل اين كه در حال حاضر اين نوع ارز موجود است اما بسيار ناكارآمد است، تهديدي براي دولت ها به حساب نمي آيد (اما ممكن است براي بانك ها تهديد باشد).در مقابل، براي مثال دولت هايي هستند كه دوستدار شفافيت هستند(البته شفافيت از جانب مردم نه از جانب خودشان).
در بعضي از نمونه هاي ذكر شده، اگر من ميليون ها دلار پول نقد را در كيفي در رستوراني در مركز شهر به شما بدهم، احتمالاً هيچ كس حتي NSA(آژانس امنيت ملي آمريكا) و VAJA(وزارت اطلاعات جمهوري اسلامي ايران)  هم از آن باخبر نخواهد شد، مگر اين كه آن ها شما يا من را رهگيري كرده باشند. اگر من با استفاده از يك ارز رمزنگاري شده، به عنوان مثال بيت كوين، براي شما 5 دلار ارسال كنم، كل انسان هاي روي سياره مي توانند شاهد اين روند باشند يا تا ابد آن را جستجو كنند. اما اكثر مردم نمي دانند(يا توجه نمي كنند) كه اين پول بين من و شما جابه جا شده است، اما ابزارهاي فني براي سازمان هاي دولتي وجود دارند كه مي توانند براي نشان دادن ارتباط آدرس ها با افراد، مورد استفاده قرار گيرند به ويژه اين كه آن ها به سيستم نظارت الكترونيكي عظيمي براي ثبت آدرس هاي مبادلات بيت كوين افراد دسترسي دارند.

اين به تنهايي يك ويژگي بسيار خوب براي ارز رمزنگاري شده است كه پول نقد اين ويژگي را ندارد و باعث آرامش خاطر براي دولت مي شود. كمي مضحك است كه برخي از افراد مشغول به فعاليت هاي غيرقانوني، استفاده از بيت كوين را به پول نقد ترجيح مي دهند. شايد به همين دليل بسياري از آن ها در حال حاضر در زندان هستند و محكوميتي طولاني را مي گذرانند.(البته به سادگي رديابي شخصيت پشت هر آدرس كيف پول امكان پذير نيست)

حتماً كه نه ولي به احتمال زياد برخي از دولت ها بخواهند بيت كوين يا ديگر ارزهاي رمزنگاري شده را در آينده ممنوع كنند يا بر روي آن ها قوانين بسيار بسيار سنگيني اعمال كنند. متأسفانه پيش بيني من درباره ي اين دولت ها، اين است كه در دهه هاي آتي ارز رمزنگاري شده را همانند اينترنت ممنوع كنند: اين كار، شما را به وضعيت كره ي شمالي دچار خواهد كرد(و فقط عقب ماندگي و عدم پيشرفت نصيبتان خواهد شد).اما دانشمندان مي گويند چين نشان داده كه شما مي توانيد دسترسي به اينترنت را به شدت كنترل كنيد و همچنان اقتصادي چالاك داشته باشيد. چيزهايي كه چندان هم ساده نيستند( و در بسياري از كشور ها غير ممكن).چشم انداز سياسي و اجتماعي چين در طول ساليان متمادي با وجود مقررات سنگين و دست و پاگير، به دليل وجود آنچه من آن را Chinternet مي نامم، تا حد زيادي در بخش هاي مختلف تغيير كرده است. ممكن است در سال 2017 هنوز هم همانند سال 2001 اين امكان وجود نداشته باشد كه يك حزب سياسي در چين تشكيل دهيد، اما مردم چين امروزه خيلي بيشتر از زمان قديم با هم ارتباط دارند. براي مثال، تا سال 2005، اگر مي خواستيد يك گروه با بيش از 5 عضو را سازمان دهي كنيد -حتي دورهمي كلكسيونر هاي عروسك! – بايد توسط ايستگاه محلي پليس خود، ثبت نام مي شديد، فرمي را پر مي كرديد و به سؤالاتي درباره اهداف و ملاحظات سياسي پاسخ مي داديد.همانطور كه ممكن است شما هم دريافته باشيد، بسياري از مردم اين مسير را طي نمي كردند. امروزه ظرف چند ثانيه، مي توانيد صدها نفر را در گره وي چت (WeChat)، بدون نياز به ثبت توسط پليس، سازماندهي كنيد.البته، اكانت وي چتِ شما به تلفن همراه شما لينك شده است كه آن هم به آيدي شما لينك شده- و telco كه يك شركت دولتي است- و لذا در حقيقت شما توسط دولت نيز ثبت نام شده ايد، و اين فرآيند به صورت يكپارچه انجام مي شود و اگر دقيق تر به قضيه نگاه كنيم هم براي شما و هم براي دولت، بسيار مفيد و مؤثر است. به علاوه، دولت اين گروه ها را تحت نظر دارد، و آن ها اين امكان را دوست دارند، زيرا نه تنها اكنون اطلاع دارند كه چه كسي با چه كسي در ارتباط است، بلكه، مي دانند مردم چه مي گويند؛ كه اين امكان از زماني كه آن ها در ميان فرم هاي كاغذي در ايستگاه پليس ايالتي گير افتاده بودند، بسيار مؤثرتر است. و اكنون آن ها مي توانند اين فرآيند را به صورت ملي رديابي كنند. عالي است.(البته از نظر نويسنده و دولت ها)از سوي ديگر، چند “شورش اينترنتي كوچك” در چين رخ داد، چيزي كه دولت كمونيست چين به صورت سنتي مانع آن شده بود و در صدد آن بود كه با سانسور كردن، آن ها را سركوب كند– اما آن هم به صورت تحميلي كار مي كرد. ما اكنون مي دانيم كه مخالفتي جدي در چين وجود دارد، چرا كه ما آن را به صورت آنلاين مشاهده كرده ايم. افراد چيني نيز خودشان اين مخالفت را ديده اند. تأثيري كه جمله ي “من براي فكر كردن درباره ي اين موضوع تنها نيستم“؛ بر آينده چشم انداز سياسي چين مي گذارد هم چنان باقي خواهد ماند

صرف نظر از موارد مذكور، اگر بخواهيم بدون غرض صحبت كنيم، هيچ شكي نيست كه امروزه آزادي هاي سياسي در چين بسيار بيشتر از سال  2005 است. اين به دليل برگزاري جلسه حزب كمونيست چين نيست كه در آن تصميم گرفتند اين آزادي ها را به مردم چين بدهند. نه، من مي توانم با اطمينان به شما بگويم كه چنين جلسه اي هيچ گاه تشكيل نشده است. چيزي كه رخ داد اين بود كه به هر حال اين آزادي ها، تا حدي به دليل اقتضاي زمانه پديدار شدند، و دولت چين نيز آن ها را مجاز اعلام كرد چرا كه آن ها اكنون ابزاري دارند كه به واسطه آن مي توانند مطمئن شوند اين آزادي ها تهديد براي آن ها محسوب نمي شود(آن ها را سرنگون نمي كند).من فكر مي كنم امري مشابه اين نيز براي ارزهاي رمزنگاري شده اتفاق خواهد افتاد:
ارز رمزنگاري شده، گردش آزاد امور مالي را در پي خواهد داشت، و ارزهاي رمزنگاري شده ي ملي نيز ابزاري خواهند شد كه تا حد لازم دولت ها را براي مجاز كردن آن، قانع مي كنند كه “اقتضاعات زمانه” همان ارز رمزنگاري شده ملي است.
در صورتي كه شما طرفدار ايدئولوژيك ارزهاي رمزنگاري شده هستيد، ممكن است واكنش آني شما اينگونه باشد: “اين بسيار ناخوشايند است“. اما بايد بدانيد كه آن چه در تكنولوژي وجود دارد، هميشه به تميزي(شسته رفته بودن) آن چه كه به صورت ايدئولوژيك از آن تصور كرده ايد نخواهد بود.اگر شما دهه ي 1990، زماني كه بناي اصلي اينترنت مدرن شكل گرفت در دره سيليكون(Silicon Valley) (ناحيه‌اي در جنوب سانفرانسيسكو كه گسترده‌ترين مركز تجارت و تكنولوژي عالي در جهان محسوب مي‌شود) حضور داشتيد، از اغلب طرفداران مشتاق تكنولوژي ليبرال مي شنيديد كه اينترنت چگونه به غير از به وجود آوردن بستري براي آمازون(Amazon)، يوتيوب(Youtube) و نت فليكس(Netflix)، بستر اجراي دموكراسي در سراسر جهان، از جمله خود ايالات متحده را پديد خواهد آورد. همگي قادر به برقراري ارتباط با افراد ديگر خواهند شد و افكار خود را بدون سانسور منتشر خواهند كرد، يا اين كه در قالب يك انتشاراتي، يك استوديوي هاليوودي يا حتي يك قانونگذار، از گيت هاي ورود، عبور خواهند كرد(يعني هيچ مانعي بر سر راه ورود هيچ كسي وجود نخواهد داشت).تعداد زيادي از همان طرفداران متعصب دموكراسي، سال ها بعد، زماني كه مردم در طول بهار عربي، كشور به كشور از توئيتر براي سازماندهي خود استفاده مي كردند تا دولت ها را سرنگون كنند، بسيار خشنود و شادمان بودند. پس از اين كه دونالد ترامپ مقام رياست جمهوري را در فيسبوك به دست آورد، بسياري از اين افراد اكنون بيان مي كنند كه دموكراسي تحت تهاجم است و به سمت برندهاي مورد اعتماد نظير CNN رو آورده اند.

فناوري همه نوع اثري مي گذارد. صرف نظر از موقعيت سياسي شما ، ممكن است شما بعضي اثرات را دوست داشته باشيد و بعضي از آن ها را خير. در واقع، ممكن است بعضي از آن ها را دوست داشته باشيد و زماني كه آن ها ديگر به روشي كه شما دوست داريد عمل نكردند، از آن ها متنفر شويد.
حقيقت اين است كه نهايتاً هيچكس، حتي هيچ دولتي، نمي تواند تمام اثرات آن، به خصوص اثراتي كه بيشتر جنبه ي اجتماعي دارند، را كنترل و يا پيش بيني كند.
همين اتفاق نيز احتمال دارد براي ارزهاي رمزنگاري شده بيفتد. در عين حالي كه دولت ها تلاش مي كنند با توسل به وضع قوانين مختلف و تعريف ارزهاي رمزنگاري شده ملي، ويژگي هاي مورد نظر خود را(به منظور تحت كنترل داشتن همه ي امور) گلچين كنند، اما در دراز مدت، اين رويه عملي نخواهد بود و از طرفي، عليرغم اين كه ارزهاي رمزنگاري شده ملي ممكن است مغاير با تعريف و ماهيت اصلي ارز رمزنگاري شده باشند، اما به باور من، عملاً كمك خواهند كرد تا ارز رمزنگاري شده به اغلب مزايايي كه در ذهن مبتكران اصلي آن بود، دست يابد.